Nadmiar lub niedobór tlenu – sprawdź zagrożenia

Powietrze składa się z ok. 21% tlenu, 78% azotu i 1% innych gazów. Tlen jest niezbędny do życia wszystkich organizmów, w tym ludzi. Jeśli jego stężenie w powietrzu się zmieni, człowiek może być poważnie zagrożony. Skrajnym efektem nieprawidłowego stężenia tego gazu może być nawet śmierć.

 

Skutki niedoboru tlenu

O niedoborze tlenu mówimy wówczas, gdy jego procentowa zawartość w powietrzu ulega zredukowaniu poniżej 21% poprzez usunięcie lub dodanie innych gazów. Spadek poniżej 15% powoduje gwałtowne osłabienie funkcji fizjologicznych i umysłowych. Jeśli nastąpi dalszy spadek zawartości tlenu w powietrzu do ok. 10%, człowiek może stracić przytomność. Gdy poziom ten osiągnie 8%, następuje śmierć przez uduszenie (jeśli nie zostanie podjęta od razu resuscytacja). Trzeba przy tym wziąć pod uwagę, że zmniejszenie stężenia tlenu może mieć inny wpływ na różne grupy ludzi, np. osoby starsze lub młodsze czy na kobiety w ciąży.

Jeśli zagrożenie niedoborem tlenu jest spowodowane przez dodanie innych gazów toksycznych lub palnych, większe jest ryzyko związane z właściwościami toksycznymi tych gazów niż ryzyko uduszenia z powodu braku tlenu. Dodatkowo nawet małe stężenie niektórych gazów palnych w powietrzu (które także mogą być toksyczne) może spowodować ryzyko pożaru lub wybuchu.

W środowiskach, w których może występować ryzyko niedoboru tlenu, konieczne jest stałe monitorowanie jego stężenia poprzez zastosowanie specjalnych urządzeń, tzw. tlenomierzy.

 

Nadmiar tlenu też może być szkodliwy

Rzadko zdajemy sobie sprawę z tego, że nadmiar tlenu również może wiązać się z zagrożeniem dla zdrowia i bezpieczeństwa człowieka. Chociaż większe stężenie wdychanego do organizmu tlenu początkowo sprawia, że człowiek czuje się dobrze, z czasem jednak erytrocyty we krwi zaczynają nie nadążać z rozprowadzaniem O2, dochodzi do niebezpiecznego nadciśnienia, wzrasta ryzyko kwasicy oraz wzrost szkodliwych wolnych rodników.
Oprócz tego, gdy stężenie tlenu w powietrzu przekracza 23%, istnieje zagrożenie wybuchem lub pożarem.

 

Monitorowanie stężenia tlenu

W celu monitorowania stężenia tlenu wykorzystuje się mierniki stężenia tlenu, czyli tlenomierze. Są to przyrządy, które umożliwiają przeprowadzanie procentowych pomiarów stężenia tlenu w powietrzu. Prawidłowy poziom tlenu powinien wynosić ok. 21% zawartości w powietrzu.
Urządzenie informuje użytkowników o przekroczeniu dopuszczalnych norm przy pomocy jednoznacznych sygnałów — dźwiękowych i wizualnych. Sygnały aktywowane są, gdy stężenie tlenu spadnie poniżej 19%, stanowiąc zagrożenie życia, albo przekroczy 23%, co grozi wybuchem lub pożarem.